धिरेन्द्र कृष्ण शास्त्रीजी र स्वामीआनन्द अरुणको अन्तरसम्बन्ध

स्वामीध्यानआशिष
नेपालको कुम्भनगरी प्राचिन हरिद्वार सुनसरी जिल्लाको बराह्क्षेत्र नगरपालिकामा रहेको कोशीनदीको किनारमा अवस्थित चतरामा केही महिनाअघि  महाकुम्भ मेला लागेको थियो । महाकुम्भ२०८० चैत्र २७गते देखि २०८१ बैशाख ३० गते सम्म एक महिना चल्यो । महाकुम्भ मेलाको सन्दर्भमा पाँचदिने हनुमत्कथाबाचनको लागि भारतको मध्य प्रदेश राज्यको बुन्देल खण्ड छत्रपुर जिल्लामा रहेको बागेश्वर बालाजी धामका पिठाधीश श्री धिरेन्द्रकृष्ण शास्त्रीजीको चतरा आगमनभएको थियो  । उनले २०८१ बैशाख ५ गते बाट बैशाख ९ गतेसम्म पाँचदिनहनुमत्कथाबाचन गरेका थिए  । २८ बर्षे एक उत्साही, साहसी अनि आत्मविश्वासका साथ बोल्ने धिरेन्द्र कृष्ण शास्त्री अहिले भारतको धार्मिक आकाशमा चर्चित नामहो । उनको कथावाचनलाई प्रत्यक्ष रुपमा सुन्ने अभिलाशालिएर ओशोको शिष्यको रुपमाजीवन अगाडि बढाइरहेको यस पंक्तिकारपनिउक्तकथामा सहभागीभएको थियो ।
अध्यात्मलाई विज्ञान र तर्कको कसीबाट उतारेर आफ्नो प्रवचनदिने अनि धर्मलाई बैज्ञानिक ढंगबाट विश्लेषण गर्ने २०औं शताब्दीकामहान गुरु ओशोको ध्यान गरिरहेको अनिउहाँकै मार्गदर्शनमाआफ्नो आध्यात्मिकयात्रामा हिडिरहेको मेरो लागिधिरेन्द्र कृष्ण शास्त्रीजीको कथाओशोको प्रवचनभन्दा अनेक ढंगले फरक लाग्यो  । हरेक कुराको विश्लेषण त्यस कुरालाई नजिकबाट अध्ययन गरेपछि गर्नुपर्दछ भन्ने मान्यता राख्ने मैंले यस पटक उनलाई नजिकबाट नियाल्ने प्रयास गरें । बागेश्वर सरकारको रुपमाचिनिएकाश्री धिरेन्द्रकृष्ण शास्त्रीलाइ भेट्नकालागिअनिउहाँको कथावाचनश्रवण गर्न ओशो तपोवन काठमाडौंबाट ओशोका अन्तरंग शिष्यतथा नेपालमाओशो अभियानका प्रणेता स्वामीआनन्द अरुण पनिआएकाथिए  । स्वामीआनन्दअरुणज्युको  सत्संगमाहुर्किएको म उहाँसँगै  धिरेन्द्र कृष्णजीको कथावाचनमा सहभागी बनें । इन्डियाका प्रायःसबै गुरुहरुलाई भेट्न रुचाउनुहुने ओशो शिष्य स्वामीआनन्द अरुण र श्री धिरेन्द्रकृष्ण शास्त्रीजीको बहुत राम्रो मित्रता छ । पहिलो र दोस्रो दिन त स्वामी अरुणलाई कथाबाचकशास्त्रीले आफ्नै गाडीमा बसाएर कथास्थलसम्म लगे । स्वामीआनन्द अरुणलाई मन्चमा देख्ने बित्तिकै कथाबाचकधिरेन्द्र कृष्णजीले ओशोको मुक्तकण्ठले प्रसंशा गर्न थाल्दछन । कथास्थलमाउपस्थितबिशालजनसागरको बिचमाजवधिरेन्द्र कृष्ण शास्त्रीले महान गुरु ओशोको बहुतउत्साही ढंगले प्रसंशागर्दछन अनिओशोका दिवाना स्वामी अरुण खुशीले दंग हुन्छन् । मलाई तकताकताबिशाल र भब्य  साधकजनहरुको उपस्थितिमाधिरेन्द्र कृष्ण शास्त्रीको मुखबाट ओशोको प्रशंसा सुन्नकै लागि स्वामी अरुण कथा स्थलमाआएजस्तो भान हुन्छ ।
जगतगुरु श्रीरामानान्दाचार्य सेवापिठ चतराको आयोजनामा कोशीनदीको किनारमा बनाइएको ब्यवस्थितबिशाल पन्डाल भित्रश्री धिरेन्द्र कृष्ण शास्त्रिजीको कथाभएको थियो । उनीयसपटक महायोगीसिद्धबाबा कृष्णदासजीको निमन्त्रणामा दोस्रो पटक नेपालआएकाहुन्  । त्यहाँ  हरेक दिनकरिव ८० हजार जनाकथामा सहभागीथिएभने चौथो दिनभएको दिब्य दरबारमा करिब एक लाखभन्दा बढी व्यक्तिहरु सहभागीभएकाथिए । कथाबाचकशास्त्रीजीलाई नेपालप्रहरी र सशस्त्रप्रहरीले बिशाल सुरक्षादिएको थियो । बैशाख ५ गते शास्त्रीजीलाईजगतगुरु श्रीरामानान्दाचार्य सेवापिठ परिसरभित्रबन्नलागेको राममन्दिरको पनिशिल्यान्याश गरेका थिए । पाँचदिने चतरा बसाइकै बिचमाशास्त्रीजीले धरानको पिण्डेश्वर, बुडासुब्बा, बराह क्षेत्रलगायतकाधार्मिक महत्वका ठाउँहरुको पनि भ्रमण गरेका थिए ।
२८ बर्षका एक बिराट आत्मविश्वासका साथ प्रस्तुतहुने यीयुवा गुरु अहिले भारतमाबहुतचर्चित अनिबिबादास्पद छन् । सनातनहिन्दु धर्मका कट्टर पक्षपातीउनीहिन्दु धर्म माथिको कट्टरताअनिउनको दिब्य दरबारको नामले चिनिने समारोहमा  साधकहरुको बीचबाट व्यक्तिहरुलाई मन्चमाबोलाइपर्चा लेख्ने प्रसंग  सबैभन्दा बढी चर्चा र बिबादको बिषय रहँदै आएको छ । चतरामापनिउनले चौथो दिन बैशाख ८ गते दिउँसो दिब्य दरबार लगाई बिशालजनसागरको बीचबाट केहि व्यक्तिहरुलाई मन्चमाआफू नजिकै बोलाइअग्रिमउनीहरुको  समस्या र जिज्ञासा पर्चामा लेखेका थिए । जुनउनले सबैको सामू भनेका थिए । उनले तिव्यक्तिहरुको समस्याको समाधानको लागि सुझाबहरु पनि दिएका थिए । म चमत्कार देखाउनआएको होइनजुनहनुमानको पछाडिम पागल छु तिनै हनुमानको पछाडि तपाईंहरुलाई पनिदिवानाबनाउन नेपालआएको हो भन्नुहुने उनको दिब्य दरबारमा उनको क्रियाकलाप चमत्कारयुक्त देखिन्थ्यो । उनले भारत र नेपाल एक अर्काका परिपुरक देशहरुहुन् भन्दै यीदुवै देशलाइहिन्दुराष्ट्र बनाउनु पर्दछ भनि सनातनहिन्दु धर्मको वकालत गरे । उनले कथाबाचनको सुरुमै भने– म सबै धर्मलाई सम्मानगर्दछु तर म हिन्दु सनातनको कट्टर हुँ । उनले अगाडि भने, ‘मैंले आफ्नो बाउलाई आफ्नो बाउभन्नकिनलजाउनु पर्यो, उनले प्रश्न गरे,‘आफ्नो बाउलाई आफ्नो बाउनभनी छिमेकीको बाउलाई आफ्नो बाउभन्ने त ?’
ओशोले अध्यात्मलाई बिज्ञान र तर्कको कसीबाट गुज्रन्थे । ओशोको प्रवचनमाअध्यात्मप्रतिको विश्लेषण एकदम बैज्ञानिक  र तर्कसंगतहुन्थ्यो । ओशो धर्मको नाममाहुने गरेको पाखण्ड, अन्धविश्वास र रुढीबादी परम्पराको भण्डाफोर गर्ने गुरु हुन् । ओशोले साधकहरुलाई  ध्यान गर्न सिकाउँदथे । उनको सारा जोड ध्यानमाथियो । ओशोले दिने प्रवचनपनि साधकहरुलाई ध्यानको लागि निमन्त्रणा थियो । ओशो बहुतआत्मविश्वासका साथबोल्दथे । उनको प्रवचनमा एक मेलोडी हुन्थ्यो ।उनको प्रवचन यस्तो हुन्थ्यो कि उनको प्रवचन सुनेपछि कोहीपनि मान्छे तटस्थ बस्न सक्दैनथ्यो । कि उ ओशोको समर्थनमाहुन्थ्यो कि त उ विरुद्दमा हुन्थ्यो । ओशो कुनैपनिधार्मिक कट्टरताको बिरोधीहुनुहुन्थ्यो । ओशोको देशनाभन्दाकथाबाचकधिरेन्द्र कृष्णजीको  शैलीबिल्कुल फरक देखिन्छ । ओशो सँधै अध्यात्मिक साधनामाचमत्कार र सिद्धि प्रदर्शनको निषेधको वकालत गर्नुहुन्थ्यो । मैंले तिमहान गुरुसँग कथाबाचकशास्त्रीजीको  तुलना गर्न त खोजेको होइन । न मसँगअहिलेका चर्चित गुरु श्री धिरेन्द्र कृष्ण शास्त्री जस्तो महान सनातनहिन्दु गुरुको विश्लेषण गर्ने क्षमता नै छ । मैंले त केवलउनी नेपालआएको सन्दर्भमा भएको कथाबाचनको चर्चा मात्र गर्ने प्रयास गरेको हो । त्यसैले ओशोका साहित्यहरु म खुब पढदछु भन्नुहुने शास्त्रीजीपनिओशोको  प्रशंसक भएको हुँदा केही कुराहरु प्रसङ्गबस उल्लेख भएकाहुन् ।
शास्त्रीजीको दिब्य दरबारमा चमत्कार र सिद्धिको प्रयोग स्पष्ट देखिन्छ । कथाबाचकशास्त्रिजीमा सनातनहिन्दु धर्मप्रतिको कट्टरता भेटिन्छ । तर उनीमादेखिने आत्मविश्वास, संकल्प, उत्साह, उर्जावानव्यक्तित्व र हनुमानप्रतिको भक्तिअदभुत छ । ओशो परम्पराबादी, रुढिबादी र अन्धविश्वासको भण्डाफोर गरेको कारणले पनिआफ्नो जीवनकालमाअत्यन्तचर्चित र बिबादस्पदथिए । युवाशास्त्रीजीपनिअहिले त्यो भन्दाभिन्नहिन्दु धर्मप्रतिको कट्टरता र दिब्य दरबारको  कारणले चर्चित र बिबादस्पद छन् । हुनतअध्यात्मअत्यन्त रहस्यमय क्षेत्र हो । अध्यात्मको बिज्ञान बिराट छ ।अध्यात्मिक गुरुहरुमाअदभुतचमत्कारिक शक्ति हुन्छ । कुनै कुनै गुरुहरुको जीवनमा सिद्धि र चमत्कार देखिन्छ । तर कुनै गुरुको जीवनमाचमत्कार देखिदैन । कुनै गुरुको जीवनमाअलिअलि देखिन्छ । कुनै गुरुको जीवनमाबाहिर चमत्कार देखिदैन तर नजिककाशिष्यहरुले चमत्कार अनुभव गरिरहेका हुन्छन् भनिन्छ । अध्यात्मिक साधनाको उचाइमापुगेपछि साधकहरुमा सिद्धिहरु आउन थाल्दछ । 
भगवानगौतम बुद्धले आफ्नो जीवनकालमा साधकहरुमा सिद्धि र चमत्कारको प्रदर्शन गर्न रोक लगाएकाथिए  । ओशो पनिअध्यात्मिक साधनामा सिद्धि र चमत्कारको बिरुद्धमा छन्  । ओशो र बुद्ध अध्यात्ममा बैज्ञानिक सोच भएकागुरुहरु हुन् । अर्कोतिर जिससको जीवनकालमाचमत्कार देख्न सकिन्छ । सत्य साईबाबाचमत्कार देखाउँदथे । आम मान्छेहरुलाई साधना र जीवन रुपान्तरण भन्दाचमत्कारमा रुची छ । अधिकांश मान्छेहरु ध्यान र आत्म रुपान्तरण चाहदैनन् उनीहरु जीवनमाधन चाहन्छन, चमत्कारिक ढंगले रोग निवारण चाहन्छन । त्यसैले धिरेन्द्र कृष्ण शास्त्रीजीको कथामा एक लाख मान्छेहरु आएकाथिए । केहीमहिना अघिमात्र  ललितपुरको गोदावरीमाभएको अर्का हनुमानकाभक्त मोरारी बापुको रामकथामा ५–६ हजार मान्छेहरुको मात्रउपस्थितिथियो । मोरारी बापु पनिबहुत रोचक ढंगले रामकथा भन्दछन ।यसबाट पनि प्रष्ट बुझ्न सकिन्छ मान्छेहरुलाई ध्यान र कथामाभन्दाचमत्कारमा बढी रुची छ ।  मान्छेले आफ्नो जीवनमाचमत्कारिक ढंगले परिवर्तन आओस भन्ने चाहन्छ । आफूले मेहनत र साधना गरेर आफूमा रुपान्तरण ल्याउने मान्छे त संसारमा बहुतकम हुन्छन् । 
तथापिबागेश्वर धाम सरकारको नामले चिनिनुभएकाअहिलेका चर्चित हिन्दुधर्मका गुरु कथाबाचकश्री धिरेन्द्रकृष्ण शास्त्रीजीले अहिले विश्वमा एक प्रकारको धार्मिक जागरण ल्याएका छन् । उनले मान्छेहरुलाई सनातनहिन्दु धर्मप्रतिआकर्षित गरेका छन् । विभिन्नतनाब, चिन्ता, ब्याकुलातामा रुमलिएको अनिकुलतमाफस्ने सम्भावनाभएको मान्छेहरुलाई रामकथामाल्याएर राम र हनुमानको भक्तिमा डुबाएका छन् । मान्छेहरुमाभएको चिन्ता र व्याकुलता हटाउन सहयोग गरि व्यक्तिमाउत्साहको संचार गराएका छन् । निराश मान्छेमा धर्मको माध्यमबाट आशाको किरण छरेका छन् । उनले धेरै सामाजिककामहरु पनि गरिरहेका छन् । उनले बागेश्वर धाममा ५०० शैयाको निशुल्कक्यान्सर हस्पिटल बनाउदै छन् । बागेश्वर धाममा हरेक दिननिशुल्क भण्डारा लगाइरहेका छन् । भारत र नेपालमात्रहोइनविश्वभरी रामकथावाचन गरेर मान्छेहरुलाई अध्यात्मिकबनाइबिभिन्न पीडाबाट मुक्तबनाउनप्रयासरत छन् । कथावाचन गरि विभिन्नआश्रम र मन्दिरहरु बनाउन सहयोग गरिरहेका छन् ।त्यतिमात्रहोइनउनले समाजमाअनगिन्ति सामाजिककल्याणका कामहरु पनि निरन्तर गर्दै आइरहेका छन् । यस्ता धेरै प्रतिभाकाधनीधार्मिक गुरु श्री धिरेन्द्रकृष्ण शास्त्रीजीप्रतिहार्दिक नमन । (लेखक ओशोका शिष्यएवमओशो तपोवनका सदस्यहुन्)